Jak nie popełniać błędów?
Tradycyjne podejście do zapewnienia jakości to koncentrowanie się na wykrywaniu braków na wcześniejszych etapach produkcji. Lepiej jednak w ogóle nie dopuszczać do ich powstawania. Można to osiągnąć stosując zasady poka-yoke. Redukuje to fizyczne i psychiczne obciążenie pracownika. Nie musi on koncentrować się na unikaniu prostych błędów, które prowadzą do powstania defektów.
Poka-yoke jest japońskim określeniem, które oznacza w dosłownym tłumaczeniu „zabezpieczanie przed pomyłką” lub „zapobieganie nieumyślnym błędom”. Słowo-klucz to „nieumyślny”, żadna technologia nie zabezpieczy przed sabotażem, na szczęście jest to rzadkie zjawisko. Poka-yoke to narzędzie lean manufacturing, które ma na celu wsparcie pracownika w unikaniu (yokeru) błędów (poka). Pierwotna nazwa baka-yoke, oznaczała „zabezpieczenie przed głupotą”, ale przyjęła się łagodniejsza forma. Konstrukcję (czujnik), który zabezpiecza przed błędami nazywa się urządzeniem poka-yoke.
Z życia codziennego
Przykłady z zastosowania poka-yoke są obecne w wielu dziedzinach życia. Najpowszechniejszym przykładem techniki poka-yoke są kluczyki samochodowe. Pasują one do stacyjki z obu stron, samochód można odpalić bez zbędnych oględzin czy zablokowania klucza w stacyjce. Otwór przelewowy w zlewie nie pozwala na wylanie się wody na podłogę, gdy umywalka jest pełna. Kable do komputerów są zaprojektowane tak by pasowały z tylko jednej strony, co zabezpiecza przed uszkodzeniem systemu. Drukarki przestają drukować, gdy brakuje papieru, dzięki czemu wnętrze nie ulega zabrudzeniu tuszem. Przykłady poka-yoke są dostępne na każdym kroku, tak w życiu codziennym, jak i w procesach produkcyjnych.
Rodzaje urządzeń poka-yoke
Poka-yoke może być wdrożony na każdym etapie produkcji, gdzie jest podejrzenie, że mogą występować błędy produkcyjne. Shingeo Shingo podzielił urządzenia poka-yoke ze względu na ich funkcje i stosowane metody:
1. Funkcje regulacyjne („regulatory functions”)
1.1. Metody kontroli/sterowania („controlmethods”)
1.2. Metody ostrzegania („warningmethods”)
2. Funkcje ustawiające („settingfunctions”)
2.1. Metody kontaktu („contactmethods”)
2.2. Metody ustalonej wartości („fixe valuemethods”)
2.3. Metody koniecznego kroku („motion step methods”).
Metody kontroli/sterowania
Metoda kontroli/sterowania to zatrzymanie maszyny bądź procesu, jeśli wystąpi wada. Po naprawieniu lub usunięciu wadliwego elementu następuje ponowne uruchomienie procesu. Maszyna wykonująca operacje musi mieć wbudowane funkcje zatrzymania, gdy wykryje nieprawidłowości w wyrobie lub procesie. Taki system sprawdza się z punktu widzenia eliminacji wad, jednak częste zatrzymywanie procesu ma negatywny wpływ na wydajność – ponowne uruchomienie maszyny jest czasochłonne. Warto rozważyć inne rozwiązania, na przykład oznaczanie wadliwych wyrobów bez zatrzymywania maszyny.
O kolejnych funkcjach i metodach poka-yoke można przeczytać w artykule „Jak nie popełniać błędów?”, który został opublikowany w nr 1/2017 kwartalnika "Kierunek spożywczy''.
fot:. 123rf.com
