Zmiana ta, szacowana na przyniesienie 7,18 mld zł dodatkowych wpływów do budżetu, ma również potencjalny wpływ na poziom inflacji, oscylujący między 0,8 a 1,0 punktu procentowego. Ministerstwo Finansów wskazuje na istniejącą niepewność wpływu na ceny detaliczne, podczas gdy rynkowa reakcja i strategie cenowe sieci handlowych mogą złagodzić ostateczne konsekwencje dla konsumentów.

Powrót stawki VAT na żywność do 5% od 1 kwietnia 2024 roku, po okresie obowiązywania zerowej stawki VAT na podstawowe produkty spożywcze, jest krokiem mającym istotny wpływ na polską gospodarkę i inflację. Zerowa stawka VAT była jednym z elementów tarczy antyinflacyjnej i obowiązywała od lutego 2022 roku, obejmując szeroki zakres artykułów od mięsa i ryb po napoje i wyroby piekarnicze. Ministerstwo Finansów zapowiada, że przywrócenie stawki 5% ma przynieść dodatkowe wpływy do budżetu państwa w wysokości około 7,18 mld zł w 2024 roku, co jest efektem oczekiwanym od maja do grudnia.

Wpływ tej zmiany na inflację jest szacowany na około 0,8-1,0 punktu procentowego, co uznaje się za maksymalną możliwą wartość. Wiceminister finansów Jurand Drop podkreśla, że istnieje niepewność co do siły przełożenia się podwyżki podatku VAT na wzrost cen detalicznych oraz co do rozłożenia tego wpływu w czasie. Z kolei minister finansów Andrzej Domański zapewnia, że skoku cen żywności nie będzie, a wprowadzona zmiana stawki VAT jest częścią szerszej strategii finansowej państwa.

Reakcja rynku na te zmiany była interesująca. Niektóre sieci handlowe, takie jak Lidl, Biedronka, Kaufland, zadeklarowały, że zaproponują klientom produkty w cenach obniżonych o stawkę 5 proc. VAT, przynajmniej na początku. Jest to wynik konkurencji między marketami, które starały się minimalizować wpływ podwyżki VAT na ceny dla konsumentów. Z kolei z powodu lepszej pogody obserwowano również stopniowe tanienie warzyw i owoców, co mogło dodatkowo zniwelować efekt wprowadzenia wyższej stawki VAT na ceny tych produktów w sklepach.

Podsumowując, choć decyzja o powrocie stawki VAT na żywność do 5% wywołała mieszane reakcje, jest ona częścią większej strategii ekonomicznej. Jej ostateczny wpływ na inflację, ceny detaliczne oraz finanse państwa będzie zależał od szeregu czynników, w tym od reakcji rynku i konsumentów. Adaptacja strategii cenowych przez sieci handlowe oraz zmiany w dostępności i cenach produktów sezonowych mogą wpłynąć na łagodzenie ostatecznego wpływu tej zmiany na portfele konsumentów.