– Nie wszystkie firmy z branży spożywczej radzą sobie z procedurami. Najczęściej spotykamy się z niewłaściwie wypełnionymi dokumentami przez nadawcę, co opóźnia odprawę celną – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

• Udział eksportu rolno-spożywczego w wartości całego polskiego eksportu nieco się zwiększył – z 14,4 proc. w pierwszym kwartale 2023 r. do 14,6 proc. w analogicznym okresie 2024 r. – podaje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa;
• Przedsiębiorcy powinni znać procedury, by bez zakłóceń eksportować i importować produkty rolno-spożywcze;
• Brak odpowiednich dokumentów wydłuża czas odprawy celnej, a co za tym idzie również dostawy towarów.

Jak podaje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, w pierwszym kwartale tego roku wartość eksportu towarów rolno-spożywczych z Polski wyniosła 12,7 mld euro (55 mld zł) i była o 3 proc. niższa niż w analogicznym okresie 2023 r. Import towarów rolno-spożywczych do Polski wyniósł 8,6 mld euro (37 mld zł) i był o 1 proc. mniejszy niż przed rokiem.

Znajomość procedur i regulacji

Produkty rolno-spożywcze są eksportowane z Polski przede wszystkim na rynek Unii Europejskiej. Głównymi partnerami handlowymi Polski pozostają Niemcy, Francja, Niderlandy, Włochy, Czechy. Z krajów pozaunijnych są to: Wielka Brytania, Ukraina, Stany Zjednoczone.

– Należy mieć na uwadze, że regulacje są wspólne dla całej UE, ale ich implementacja do przepisów krajowych jest różna. Dlatego tak ważna jest znajomość procedur, które jeszcze bardziej się komplikują w przypadku krajów trzecich. Standardem jest, że za każdym razem wymagane jest przedstawienie dokumentów w oryginale, a wszelkie zaświadczenia muszą być poświadczone notarialnie – mówi Joanna Porath.

Kontrola produktów spożywczych

Import z krajów trzecich, np. z Azji, Afryki czy Ameryki Południowej wiąże się z dodatkowymi formalnościami celnymi.

– Pierwszym krokiem, który powinien zostać podjęty, aby zapewnić sprawną obsługę i odbiór kontenera z ładunkiem jest ustalenie kodu celnego, wymaganych certyfikatów i świadectw, np. świadectwo CITES dla suszonych, warzyw/owoców lub certificate of non manipulation dla ładunków drobnicowych LCL. Importerzy muszą się liczyć z kontrolą sanitarną na granicy, a tym samym wydłużonym czasem obsługi celnej. Z tego powodu mogą wystąpić dodatkowe opłaty związane z rewizją czy składowaniem kontenera po czasie wolnym od opłat – mówi Magdalena Bielawska Dyrektor Zarządzająca ECU Worldwide POLSKA Sp. z o.o.

Przed odprawą celną produkty spożywcze mogą też podlegać określonym kontrolom, m.in. Państwowego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Wojewódzkiemu Inspektoratowi Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Granicznej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej czy Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej.

– Jeśli wynika to z kodu celnego, towary należy zgłosić do kontroli przez odpowiednią instytucję. Może do niej dojść fizycznie lub istnieje możliwość odstąpienia. W każdym przypadku wydawana jest decyzja. Dokument ten dołącza się do odprawy celnej. Kontrole wydłużają czas odprawy, a co za tym idzie - opóźniają dostawę towaru – dodaje Joanna Porath.

Świadectwo pochodzenia towaru

Oddzielną kwestią jest świadectwo pochodzenia towaru. Określenie tego, z jakiego kraju pochodzi dany produkt oparte jest na przepisach celnych. Zgodnie z nimi kraj pochodzenia to ten, w którym towar został całkowicie uzyskany, np.: zebrany, wyhodowany, urodzony, upolowany czy złowiony. W sytuacji, gdy produkt spożywczy produkowany jest w więcej niż jednym kraju, określając jego pochodzenie należy ustalić kraj pochodzenia zgodnie z wytycznymi, przy czym dla każdego towaru wytyczne te mogą mieć inną regulację.

– Firmy z branży spożywczej muszą dokładnie wiedzieć, jak prawidłowo określać pochodzenie produktu, by przejść bez przeszkód każdą odprawę celną. Nieprawidłowe zgłoszenie kraju pochodzenia towaru może skutkować nałożeniem kar, zgodnie z kodeksem karno-skarbowym – tłumaczy Joanna Porath, właścicielka Agencji Celnej AC Porath.