Niestety zdarza się też, że taką dietę stosuje się również u dzieci zdrowych. Lekarz pediatra Monika Działowska – ekspertka IV edycji kampanii „Glutenowy zawrót głowy – obalamy mity, potwierdzamy fakty” i autorka bloga Pediatranazdrowie.pl, wyjaśnia, dlaczego wykluczenie glutenu z jadłospisu dziecka, u którego nie ma ku temu wskazań medycznych, może zaszkodzić, a nie pomóc.

Najlepsza dieta? Zróżnicowana!

Zdaniem pediatry Moniki Działowskiej, zdrowym dzieciom najwięcej korzyści przynosi dieta złożona z różnorodnych składników w odpowiednich proporcjach. Zgodnie z najnowszymi zaleceniami dietetycznymi, na talerzu każdego z nas, także dziecka, połowę talerza w każdym posiłku powinny zajmować warzywa i owoce, z przewagą tych pierwszych, jedną czwartą posiłku – produkty zbożowe (najlepiej pełnoziarniste) będące głównym źródłem węglowodanów złożonych i błonnika pokarmowego. Pozostałą ćwierć talerza stanowią produkty zawierające białko, do których zaliczyć można drób, ryby, jaja i nasiona roślin strączkowych oraz mleko i jego przetwory. Uzupełnieniem posiłku powinna być niewielka ilość tłuszczów pochodzenia roślinnego (oleje roślinne, orzechy, nasiona, pestki).

- W jadłospisie najmłodszych zawsze znajdą się produkty, które im smakują, i takie, których nie lubią. W urozmaiconej diecie łatwiej jest o równowagę w pozyskiwaniu odpowiednich składników odżywczych z żywności, potrzebnych do rozwoju dziecka. Zbilansowanie diet eliminacyjnych jest u dzieci trudniejsze niż u dorosłych, ponieważ mniej chętnie jedzą one niektóre produkty (np. warzywa) i/lub w mniejszych, niewystarczających ilościach. Problem mogą dodatkowo pogłębić występujące u dzieci zaburzenia w postaci wybiórczości pokarmowej lub neofobii (lęk lub niechęć do próbowania nowej lub nieznanej żywności). Specjalne diety eliminacyjne przeznaczone są zatem wyłącznie dla dzieci chorych lub ze specjalnymi potrzebami żywieniowymi – przekonuje ekspertka.

Czy żywność bezglutenowa jest wartościowa?

Produkty bezglutenowe mogą charakteryzować się małą zawartością białka i błonnika pokarmowego oraz witamin A, D, E, witamin z grupy B i kwasu foliowego, a także żelaza, wapnia i cynku.

- To właśnie niedostatek tych składników najczęściej stwierdza się u osób chorych na celiakię, które z powodu swojej choroby muszą wykluczyć gluten z diety. Dotyczy to również dzieci zdrowych, u których taką dietę się stosuje. Niedobory mogą prowadzić do pogorszenia ich stanu zdrowia oraz zwiększać ryzyko pojawienia się różnego rodzaju chorób i dolegliwości – ostrzega pediatra.

Warto wiedzieć, że żywność bezglutenowa jest w dużym stopniu przetworzona, ze znaczną zawartością tłuszczów (w tym kwasów tłuszczowych nasyconych i ich izomerów trans) oraz cukrów prostych i soli. Ponadto produkty tego typu mogą mieć wyższy indeks glikemiczny niż ich odpowiedniki zawierające gluten, tym samym powodując szybszy wzrost poziomu cukru we krwi po spożyciu.

- U dzieci z chorobami glutenozależnymi dieta ta jest niezbędna, jednak u ogólnie zdrowych dzieci lepiej stosować dietę różnorodną, bez specjalnych wykluczeń, zawierającą produkty z różnych kategorii żywnościowych – przekonuje Monika Działowska.

Co zamiast glutenu?

Ekspertka zwraca uwagę, że stosując dietę eliminacyjną, trzeba zastąpić czymś produkty zawierające gluten.

- Zwiększone spożycie warzyw i owoców może przynieść korzyść zdrowotną, przy czym niewystarczająca może okazać się kaloryczność posiłków, nie zaspokajając potrzeb organizmu. Poza tym nadmierne spożycie niektórych „zamienników” glutenu może nieść inne niekorzystne skutki. Na przykład składnikiem żywności pozbawionej glutenu często jest ryż, w którym stwierdza się wyższą zawartość toksycznego arsenu – tłumaczy pediatra.

Lepsze samopoczucie bez glutenu?

Według niektórych doniesień, niemających potwierdzenia w badaniach, wprowadzenie diety bezglutenowej nawet u zdrowych osób miało poprawiać ich samopoczucie.

- Wszystko wskazuje jednak na to, że osoby te zaczęły czuć się lepiej dzięki zmianie nawyków żywieniowych i ograniczeniu spożycia słodkich i słonych przekąsek czy żywności typu fast food. Przechodząc na dietę bezglutenową, z reguły zjada się mniej ciastek, tortów, słodkich bułek, co siłą rzeczy korzystnie wpływa na zdrowie i kondycję – twierdzi Monika Działowska.

Organizatorem ogólnopolskiej kampanii promocyjno-edukacyjnej „Glutenowy zawrót głowy – obalamy mity, potwierdzamy fakty” jest Federacja Branżowych Związków Producentów Rolnych.