Od wielu lat Sympozjum organizowane przez Stowarzyszenie KUPS to najważniejsze spotkanie branży sokowniczej w Polsce. Przyciąga coraz więcej gości i cieszy się rosnącym zainteresowaniem nie tylko w kraju, ale i za granicą. W tym roku gościliśmy ok. 210 przedstawicieli przemysłu, nauki i mediów, głównie z Polski, ale również z takich krajów jak: Austria, Belgia, Francja, Niemcy, Południowa Afryka, Turcja, Włochy oraz Ukraina.

Wiele interesujących informacji z rynku krajowego oraz światowego przedstawili prelegenci z Niemieckiego Stowarzyszenia Producentów Soków Owocowych (VdF), Tureckiego Stowarzyszenia Producentów Soków Owocowych (MEYED), Europejskiego Stowarzyszenia Soków Owocowych (AIJN) oraz Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Po raz kolejny branżowe doniesienia naukowe przedstawili liczni reprezentanci Instytutów i Uczelni z Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego, Instytutu Ogrodnictwa, Instytutu Żywności i Żywienia, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Uniwersytetu Rolniczego  w Krakowie, Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ciekawe wątki i wnioski wynikły z dyskusji panelowych, które cieszyły się dużym zainteresowaniem uczestników sympozjum. Całość branżowego sympozjum uzupełniały prezentacje dotyczące technologii, usług i produktów dla branży sokowniczej. Głównym sponsorem tegorocznego sympozjum KUPS był SIG Combibloc Sp. z o. o. Natomiast sponsorami: B&P Engineering Sp. z o.o. S.K. oraz Döhler Sp. z o.o., z kolei partnerami branżowymi: AF Projects Sp. z o.o., Beczkopol Sp. z o.o., Cargill Sp. z o.o., Logopak East Sp. z o.o., Ruland Engineering & Consulting Sp. z o. o., Smurfit Kappa Poland Sp. z o.o., Spomasz Zamość S.A., Tetra Pak Sp. z o.o., Zentis Polska Sp. z o.o. Patronatem medialnym XIX Sympozjum KUPS objęły redakcje: Agro Industry, Agro Przemysł, Bezpieczeństwo i Higiena Żywności, e-sadownictwo.pl, Hasło Ogrodnicze, Jagodnik, MPS SAD, ogrodinfo.pl, Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny, Przemysł Spożywczy, Sad Nowoczesny, Warzywa i Owoce Miękkie.

Podczas tegorocznego sympozjum odbyły się 24 prelekcje, w trzech blokach tematycznych:

• Rynek soków i baza surowcowa do ich produkcji,
• Nowe wyzwania i perspektywy rozwoju branży,
• Innowacyjność branży sokowniczej.

 

Prezes Zarządu KUPS Julian Pawlak witając uczestników XIX Sympozjum, podkreślił, że sympozja KUPS mają  już ugruntowaną pozycję i każde kolejne spotkanie jest okazją do bilansu dokonań, a przede wszystkim spojrzenia w przyszłość i analizę możliwości, szans, ale także zagrożeń dla producentów soków zagęszczonych, rynkowych produktów sokowniczych oraz otoczenia surowcowego, technologicznego i technicznego. Zwrócił uwagę, że branża przez lata stała się ważną częścią polskiego ogrodnictwa i eksportu sektora owoców i warzyw. Roczne przychody z eksportu soków zagęszczonych w kwocie ponad 500 mln EUR kreują prawie 30% wartość eksportu owoców i ich przetworów. Branża po kilku latach spadków pokonała kryzys. W 2015 roku konsumpcja soków, nektarów i napojów owocowych i warzywnych (SNN) powróciła do wzrostów. Największe wzrosty w 2015 roku branża uzyskała w kategorii soków i nektarów: 11,3% wolumenowo, 8,4% wartościowo (wg danych: Coca Cola HBC za Nielsenem).

 

Rynek soków i baza surowcowa do ich produkcji

 

Dr Bożena Nosecka z Instytutu Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB,  zwróciła uwagę na ceny w eksporcie zagęszczonych soków, które charakteryzują się dużą zmiennością spowodowaną zmiennością podaży w Polsce i w innych krajach, uczestnikach rynku światowego. Korzystnymi uwarunkowaniami zewnętrznymi dla wzrostu eksportu ZSJ z Polski są: tendencja spadkowa produkcji w Chinach, stabilna produkcja w większości pozostałych krajów świata oraz odnowienie tendencji wzrostowej zapotrzebowania w wyniku poprawy sytuacji gospodarczej w krajach europejskich. Obserwuje się tendencję wzrostową spożycia soków NFC. Wzrost eksportu i produkcji soków zagęszczonych produkowanych z owoców kolorowych, przy dominującej pozycji Polski na światowym rynku tych produktów, wymaga prowadzenia akcji promocyjnych, a ograniczenie zmienności cen powiązań pionowych zakładów przetwórczych i producentów.

 

Aktualną ocenę globalnego rynku zagęszczonych soków owocowych z jabłek oraz z owoców kolorowych a także trendy i możliwości omówił Piotr Podoba prezes firmy Döhler. Podkreślił, że Polska jest jednym z największych producentów zagęszczonych soków owocowych w UE, a także na świecie (drugim co do wielkości producentem ZSJ). Zaprezentował strukturę produkcji i kształtowanie się trendów, jak również dokonał analizy SWOT produktu. Zwrócił uwagę, że eksport może się rozwijać i zapewnić Polsce znaczącą pozycję na rynku globalnym pod warunkiem zbudowania nowoczesnej bazy surowcowej,  gwarantującej  dobre zbiory owoców i warzyw, odpowiedniej jakości i odmianowości. Czynnikiem, który wspiera ZSJ osiąganie wysokiej sprzedaży jest utrzymująca się wysoka cena zagęszczonego soku pomarańczowego, największego konkurenta w kategorii soków. Optymistycznym sygnałem jest także rosnące zainteresowanie sokami bezpośrednimi (NFC). Stanowi to jednocześnie pewną konkurencję dla producentów soków zagęszczonych. Transport soku NFC nie może być zoptymalizowany, dlatego sprzedaż NFC jest opłacalna tylko w handlu z najbliższymi krajami. Dużym zagrożeniem dla producentów ZSJ jest powstawanie nowych przetwórni na Wschodzie Europy, gdzie koszty uprawy oraz koszty osobowe są znacząco niższe.

 

Mariusz Dziwulski (BGŻ BNP Paribas) skupił się na omówieniu rynku cytrusowych soków zagęszczonych oraz NFC w kontekście konkurencyjności, podaży i popytu. Zwrócił uwagę na stałą tendencję spadku podaży soków cytrusowych na świecie w minionej dekadzie. Światowa konsumpcja soków cytrusowych maleje, w szczególności soków odtwarzanych z soków zagęszczonych. Według danych USDA średnioroczne tempo spadku globalnej konsumpcji soku pomarańczowego w minionym dziesięcioleciu wyniosło 2,5%. Natomiast pozytywnym zjawiskiem jest wzrost spożycia soków NFC. Z danych Foodnews wynika, że światowy import soku pomarańczowego NFC w ostatniej dekadzie zwiększył się ponad dwukrotnie. Niemniej tempo wzrostu importu zmniejsza się, a to oznacza nasycenie niektórych zwłaszcza wysoko rozwiniętych rynków- zachodniej UE czy też USA. Przewiduje się, że sezon 2016/2017 nie przyniesie istotnych zmian na rynku. Zmiany w spożyciu będą uzależnione od sytuacji po stronie podaży soków (w Brazylii i USA) oraz cen soków.

 

Dr Krzysztof Rutkowski (Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach) zaprezentował temat dotyczący surowca do produkcji sokowniczej w kontekście zabezpieczenia ilościowego i jakościowego. Radykalne zmiany struktury nasadzeń po 1987 r., przyczyniły się do obniżenia wartości przetwórczej jabłek trafiających do przerobu. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom przemysłu przetwórczego w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach  opracowywane są założenia dla sadów przemysłowych umożliwiające uzyskiwanie owoców do przerobu w okresie lipiec – listopad. W tym celu wytypowano 21 odmian jabłoni, różniących się terminem zbioru, podatnością na choroby jak również cechami jakościowymi (zawartość ekstraktu, kwasowość, zawartość składników prozdrowotnych). Z punktu widzenia jakości gotowego produktu ważnym aspektem jest zawartość w nim składników prozdrowotnych (związki polifenolowe i kwas askorbinowy). Jest to ściśle związane z technologią produkcji i jakością surowca. Dr Rutkowski zwrócił uwagę, że z punktu widzenia bezpieczeństwa spożycia soków (zwłaszcza mętnych i produktów przecierowych – gdzie nie stosuje się filtracji) bardzo istotnym elementem jest wyeliminowanie glebowej bakterii ATB (Alicyclobacillus acidoterrestris) oraz mykotoksyn.

Pierwszy blok tematyczny podsumowano w panelu dyskusyjnym, w którym udział wzięli: dr Bożena Nosecka, Andrzej Gajowniczek, Jan Golonka, Tomasz Iżewski, Wojciech Kępiński, prof. Eberhard Makosz, Józef Moszyński oraz Piotr Trojanowicz wraz z moderatorem Piotrem Podobą. Paneliści zastanawiali się nad jakością surowca do produkcji soków NFC i soku zagęszczonego jako czynnika konkurencyjności na rynku krajowym i światowym. Doszli do konkluzji, że musi być zachowany balans między popytem a podażą ponieważ bez równowagi nie będzie opłacalności. Branża musi również promować świeże owoce, owoce przetworzone, zagęszczone soki, cydry oraz mrożonki. Niezbędne jest także prowadzenie dialogu między przetwórcami i sadownikami. Jeśli chodzi o kwestie umów kontraktowanych są potrzebne, aczkolwiek umowy muszą być zawierane trójstronnie (producent, przetwórca i odbiorca) gdyż przetwórcy to tylko element łańcucha a nie końcowy odbiorca. Podkreślono również, że takie umowy powinny być wprowadzane stopniowo, etapami w celu wyuczenia prawidłowych zachowań rynkowych.

 

Nowe wyzwania i perspektywy rozwoju branży

 

Cezary Bielecki z firmy Canadean, omówił soki, nektary i napoje w kontekście oceny rynku w Polsce. Zdefiniował rynek SNN w Polsce oraz innych krajach europejskich, przybliżył charakterystykę oraz trendy dotyczące rynku soków, nektarów oraz napojów niegazowanych w Polsce. Wyszczególnił ewentualne zagrożenia i konkurencję ze strony innych kategorii napojów bezalkoholowych. Opowiedział także o trendach w opakowaniach dotyczących rynku SNN i nie tylko.

 

Marek Marzec z firmy PPH Ewa-Bis zaprezentował nowe wyzwania stawiane kanałom dystrybucji produktów sokowniczych w dobie globalnej gospodarki. Zwrócił uwagę, że sytuację w handlu detalicznym charakteryzuje duża dynamika zmian i bardzo zróżnicowana sytuacja w różnych regionach świata. Trudno przewidzieć jak długo przetrwają tradycyjne sklepowe formy sprzedaży. Handel detaliczny będzie współpracował z producentami brandowymi o zasięgu krajowym i międzynarodowym, producentami marek własnych, nowymi małymi producentami soków NFC. Sprzedawane będą w szczególności: marki własne, produkty innowacyjne, prozdrowotne oraz produkty organic. Obecne sposoby dotarcia do klientów i sposoby przyciągania ich uwagi (ogłoszenia, reklama w mediach) przestają powoli spełniać swoją rolę. Istotne stają się wideo na YouTubie, posty oraz infografiki na blogu, zdjęcia na Instragramie itp.  Podkreślił, że warto inwestować w eksport gdyż jest to szansa na  rozwój oraz możliwość obecności na różnych rynkach. Sukces jest sumą właściwej strategii, dobrego produktu oraz umiejętności nadążania za zmianami.

 

Patrizia Vegner z firmy SIG Combibloc swoją prezentacją dała odpowiedź na pytania kim jest dzisiejszy konsument i jakie są jego oczekiwania wobec kategorii soków, czy sok może być czymś więcej niż zdrowym napojem gaszącym pragnienie oraz czy połączenie naturalnego, zdrowego produktu z wygodnym i ekologicznym opakowaniem może stać się innowacyjną koncepcją będącą odpowiedzią na te oczekiwania w świetle obecnie panujących trendów.

 

Dr Krzysztof Pawiński Prezes z Grupy Maspex Wadowice przedstawił rolę, jaką odgrywają marki w budowie kategorii SNN. Przybliżył obecną sytuację marek na rynku SNN w Europie Środkowo Wschodniej, z naciskiem na Polskę. Zaprezentował główne czynniki sukcesu marek, które wniosły istotny wkład w rozwój segmentu soków, nektarów i napojów owocowych. Wyszczególnił  obszary do zagospodarowania, jakie stoją przed producentami przy współpracy z szeroko rozumianymi ekspertami w zakresie żywienia i rola edukacji w kształtowaniu postaw wobec kategorii. Podkreślił rolę zmian kulturowych, demograficznych oraz żywieniowych, które mają istotny wpływ na obecną rolę marek.

 

Jacek Stępniewski z Refresco Poland przedstawił marki własne w rozwoju branży sokowniczej i perspektywy rozwoju. Na podstawie danych Nielsen obserwujemy wzrost rozwoju rynku w porównaniu z rokiem ubiegłym wartościowo o 5,6% (12,8 bln litrów), a wielkościowo o 7,6% (6,62 bln litrów). Największy wzrost wartościowy odnotowuje kategoria wody aż o 11,7%, a wielkościowy 11,9% przy udziale ponad 50% w całym rynku. Zwrócił uwagę, że najbardziej wartościową kategorią są soki, które zajmują prawie 30% rynku. Na tle innych kategorii soki odnotowały wzrost w stosunku do ubiegłego roku o 4,3% (wg. danych Nielsen). Zauważa się mniejsze zainteresowanie napojami typu CSD (gazowane napoje bezalkoholowe). Niewątpliwym trendem marek własnych są produkty z linii aseptycznej, w opakowaniach PET zastępując dotychczasowe  opakowania kartonowe. Zyskują przez to w dużej mierze na lepszej jakości produktu i tym samym większym zainteresowaniu konsumentów. Według danych Doehlera, odnotowujemy, iż marki własne rosną w siłę nie tylko na rynku polskim, ale w całej Europie, zabierając wolumeny znanym, brandowym markom.

 

Klaus Heitlinger Dyrektor Generalny z Niemieckiego Stowarzyszenia Producentów Soków Owocowych (VdF) scharakteryzował niemiecki rynek soków, jego specyfikę, rynek żywności i napojów, a także niemieckie sieci detaliczne.

 

Dr Mariusz Goca (Tetra Pak) zaprezentował zebranym różne rozwiązania technologiczne pasteryzacji soków z cząstkami. Podkreślił, że konsumenci stawiają przed producentami soków kolejne wymagania. Soki mogą częściowo zastępować owoce, a więc najlepiej, aby zawierały jak najwięcej ich cząstek. Soki mają być produktami premium. Cząstki owoców w soku to ogromne wyzwanie dla linii procesowej ze względu na konieczność zachowania takiej samej ilości cząstek w całej objętości opakowania soku, a także ze względu na zapewnienie skuteczności pasteryzacji.

Katarzyna Biegańska i Piotr Ciepliński (Ruland Engineering & Consulting) przedstawili innowacyjne rozwiązania dla branży sokowniczej w zakresie automatyzacji procesów technologicznych. Podkreślili że nowoczesne linie technologiczne projektowane pod kątem wytwarzania wysokiej jakości produktów wymagają w pełni zautomatyzowanych systemów sterowania. Systemy te muszą zapewnić nie tylko prawidłowy przebieg procesu ale także czytelnie go wizualizować, pozwalać na intuicyjne wprowadzanie danych wejściowych, rejestrować najbardziej istotne parametry procesowe, generować raporty, wyświetlać komunikaty alarmowe, oraz posiadać autoryzację użytkowników.

Turecki rynek soków zagęszczonych scharakteryzowała Ebru Akdag z Tureckiego Stowarzyszenia Producentów Soków Owocowych (MEYED) Turcję i Polskę łączy wiele podobieństw, ale kraje te ze sobą konkurują na rynku owoców i warzyw. Patrząc z szerszej perspektywy podobieństwa mogą sprzyjać zacieśnianiu współpracy pomiędzy turecką, a polską branżą sokowniczą do czego namawiała Ebru Akdag.

 

W dyskusji dotyczącej pozycji polskich soków w handlu krajowym i międzynarodowym z uwzględnieniem innowacyjnych kanałów dystrybucji wzięli udział: Patrizia Wegner, Jacek Stępniewski, Ebru Akdağ, Tadeusz Wojciechowski oraz Jan Hermans, a debatę poprowadził Marek Marzec. Paneliści zwrócili uwagę na spadek spożycia soków zatem kampanie promujące soki są bardzo potrzebne. Jan Hermans zauważył, że KUPS prowadzi kampanie promocyjne i wpływa pozytywnie na lokalny rynek. Tadeusz Wojciechowski (Biuro Promocji Jakości Sp. z o.o.) przedstawił zadania powołanego 7 marca Zespołu ds. regulacji żywności (powołanie Państwowej Inspekcja Bezpieczeństwa Żywności). Zauważył, że po raz pierwszy jest szansa na reformę rządowych służb kontroli jakości i bezpieczeństwa. Kwestia zaufania do produktu jest bardzo ważna, dlatego tak istotna jest jedna Inspekcja. Podkreślił, że mimo, tego, że w Polsce mamy wiele dobrych i cenionych marek to jednak nie udało się wykreować w świecie polskiej marki. Zastanawiano się wspólnie jakie szanse mają polskie marki na osiągnięcie zagranicznego sukcesu. Ograniczeniami są cła oraz inne poza celne bariery.  Ważne jest tworzenie procesów, budowanie zespołów, które będą w stanie sprostać audytom prowadzonym przez sieci handlowe. Ważna jest też struktura organizacji przedsiębiorstwa, która pozwoli budować konkurencyjność cen, a to z kolei pozwoli na swobodne konkurowanie z innymi podmiotami. Nie wystarczające jest wprowadzenie produktu na półkę sklepową, bardzo ważne jest również zainteresowanie zagranicznego czy krajowego konsumenta jego wyrobem poprzez kampanię reklamowo - informacyjną.

 

Innowacyjność branży sokowniczej

 

Firma Cargill przeprowadziła badanie konsumenckie dotyczące świadomości, postaw i zachowań konsumentów europejskich wobec różnych typów cukrów. O postrzeganiu substancji słodzących przez konsumentów według  badań IPSOS opowiedział Mariusz Nęcki (Cargill). Ogólna konsumpcja cukru w Europie jest wolumenowo na poziomie 22 mln ton. 25% ogólnych potrzeb cukrów jest wykorzystane przez przemysł napojowy, 18% natomiast to spożycie w domu. Aby lepiej zrozumieć świadomość konsumentów, jak postrzegają obecność cukrów w produktach i czy czytają składniki na etykietach przygotowano ankietę internetową. Przebadano 1000 konsumentów w 6 różnych europejskich krajach, które reprezentują różne typy zachowań konsumenckich (Polska, Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Holandia, Hiszpania). Najważniejsze dla konsumenta dokonującego zakupów było przywiązanie do marki, cena, opakowanie, promocja.  Lista składników jest na miejscu 5-6 w zależności od kraju. W ankiecie poproszono także, aby konsumenci wymienili jakikolwiek znany im cukier lub substancję słodzącą. Około 63% respondentów była wstanie wymienić rodzaj cukru, natomiast w Polsce tylko 53% badanych. Tradycyjny cukier zgodnie z badaniami postrzegany jest lepiej w relacji z innymi substancjami słodzącymi. Konsumenci czerpią wiedzę na temat cukrów od lekarzy, specjalistów, dietetyków, instytucji rządowych. W Polsce konsumenci głównie czerpią wiedzę z Internetu (44%), przy średniej europejskiej (33%). Konsumenci nie kojarzą powszechnie cukru z syropem glukozowo-fruktozowym. 

 

Jan Hermans Sekretarz Generalny z Europejskiego Stowarzyszenia Soków Owocowych (AIJN) przybliżył zgromadzonym szczegóły ogólnoeuropejskiej inicjatywy AIJN dot. kampanii PR odnośnie promocji soków pomarańczowych. Działania kampanii będą realizowane w 16 krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce do końca 2016 roku, z możliwością przedłużenia w latach kolejnych. Kampania koordynowana jest centralnie przez AIJN oraz poprzez centralną Agencją PR (Portel Novelli w Brukseli). Strategia działań, grupy docelowe, materiały, strona www jest centralnie opracowywanie  i lokalnie adoptowane do realizacji w poszczególnym kraju. Kampania realizowana jest również w Polsce. Rolą KUPS jest bieżąca merytoryczna współpraca z Agencją w zakresie działań w Polsce.

 

Barbara Groele (Stowarzyszenie KUPS) przedstawia cele i efekty kampanii promocyjno – informacyjnych realizowanych przez KUPS . Przypomniała, że Stowarzyszenie KUPS promuje kategorię soków od 2006 r. (10 lat). W sumie zrealizowano lub jest w trakcie realizacji 9 projektów dotyczących promocji soków w Polsce oraz w krajach Europy Wschodniej. Aktualnie KUPS prowadzi dwie kampanie w Polsce – projekt „5 porcji warzyw, owoców lub soku V” oraz kampanię „Soki i musy  - witaminy w wygodnej formie” na pięciu rynkach: polskim, rumuńskim, litewskim, słowackim i czeskim. Efektem realizowanych projektów KUPS jest wzrost świadomości konsumentów nt. właściwości odżywczych soków oraz przyjęcie szklanki soku jako jednej z 5-ciu porcji, czego efektem są realne wzrosty rynkowe.

 

O błędach i wypaczeniach w mediach nt. wartości soków i o działaniach reaktywnych i aktywnych KUPS mówił prof. Witold Płocharski (Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach). Profesor podkreślił, że  błędy i wypaczenia w mediach nt. wartości soków są powszechne. Dlatego niezmiernie ważna jest działalność proaktywna polegająca na koncentrowaniu się na eliminacji problemu zanim się pojawi. W ramach działalności proaktywnej KUPS należy wymienić między innymi opracowanie folderów informacyjnych przez KUPS, które zostały skierowane do wydziałów technologii żywności i żywienia na uniwersytetach i wyższych uczelniach w całej Polsce oraz do dziennikarzy, promocję Dobrowolnego Systemu Kontroli soków i nektarów (DSK) w prasie fachowej, artykuły naukowe dotyczące żywności i żywienia ze szczególnym uwzględnieniem soków, udział ekspertów KUPS w konferencjach naukowych organizowanych między innymi przez IŻŻ, UJ, PTTŻ, UM i innych, a także organizację własnych sympozjów i konferencji o charakterze szkoleniowym dla środowiska lekarzy i specjalistów z zakresu żywienia, producentów soków NFC i innych.

 

Niezwykle ważne informacje dotyczące roli soków w świetle Nowej Piramidy Żywieniowej zaprezentowała prof. Katarzyna Stoś z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie. Profesor podkreśliła, że Nowa Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej IŻŻ (2016 r.) wraz z 10 zasadami jest najprostszym, krótkim i zwięzłym sposobem wyrażenia zasad prawidłowego żywienia. Aktualna piramida jest m.in. odpowiedzią na zalecenia WHO, a jej myśl przewodnią można ująć tak: mniej cukru, soli i tłuszczu, więcej błonnika. Największą zmianą w nowej piramidzie jest przesunięcie warzyw i owoców na pierwsze miejsce wśród grup produktów spożywczych zalecanych do spożycia, co oznacza, że powinny stać się podstawą naszych posiłków. Powinniśmy spożywać przynajmniej 400 g  warzyw i owoców dziennie, w co najmniej 5 porcjach, z tego jedną porcję może stanowić szklanka soku.

 

Prof. Jan Oszmiański (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu) przedstawił optymalizację produkcji soków NFC z uwzględnieniem wartości odżywczych. Zwrócił uwagę, że przemysł sokowniczy jak wszystkie inne dziedziny podąża za potrzebami rynku i podlega procesom rozwojowym wymuszonym przez konkurencję. Wygrywa ten, kto wyprodukuje więcej, sprawniej, taniej. Nowe rozwiązania technologiczne w produkcji soków z owoców dotyczą głównie: wydajności soku -  prasy, preparaty enzymatyczne (pektynolityczne); produktywności - dekantery, prasy taśmowe (urządzenia o działaniu ciągłym); atrakcyjności handlowej – nowe surowce i nowe produkty, soki mieszane owocowe i warzywne oraz poprawa wartości odżywczych w tym prozdrowotnych. Poinformował o współpracy Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu z firmą „Ustronianka” która uczestniczyła w projekcie w którym skupiono się nad opracowaniem sposobu zwiększenia wydobycia związków bioaktywnych z owoców do soku NFC.

 

Prof. Krystyna Gutkowska (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie) zapoznała zebranych z możliwościami wzrostu spożycia soków owocowych i warzywnych w kontekście zainteresowania konsumentów prozdrowotnymi atrybutami żywności. Na podstawie badań własnych można stwierdzić, że postawy dotyczące wyboru żywności są powiązane z wartościami życiowymi, charakterystyką socjodemograficzną, a także poszczególnymi właściwościami żywności i dotyczącymi ich przekonaniami. Mimo, że Polacy deklarują, ze najważniejszą dla nich wartością jest zdrowie własne i członków rodziny, jak również to, że najważniejszym atrybutem żywności jest ich wartość prozdrowotna, to jednocześnie tylko 12% Polaków zwraca uwagę na zdrowe, rozważne odżywianie się i staranny dobór potraw. Odsetek ten pozostaje na podobnym poziomie od początku lat dziewięćdziesiątych. Obserwuje się w Polsce tendencję do zmniejszającego się poziomu spożycia owoców i warzyw, dlatego tak ważna jest konieczność kreowania wzorów większego ich spożycia, zwłaszcza w subpopulacji dzieci i młodzieży.

 

Z kolei dr Jarosław Markowski (Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach) omówił produkty sokownicze dla osób starszych, a także wymagania żywieniowe w ramach realizowanego projektu Optifel. W ramach projektu opracowano propozycje produktów spożywczych dostosowane dla osób starszych (uwzględniono smak, zwyczaje, potrzeby i ograniczenia); uwzględniono także jakość odżywczą i bezpieczeństwo mikrobiologiczne, a także sposób opakowania i wysyłki. Owoce i warzywa tradycyjnie stanowią znaczącą część diety osób starszych. W Instytucie Ogrodnictwa prowadzone były prace dotyczące otrzymania nowych, atrakcyjnych dla starszego konsumenta napojów owocowych na bazie smoothie jabłkowych z użyciem preparatów witaminowo - mineralnych, preparatów białkowych oraz soków z wartościowych gatunków owoców, takich jak dzika róża, jagoda czarna, aronia a także deserów owocowych na bazie przecieru jabłkowego wzbogaconych w błonnik z babki jajowatej lub preparat błonnikowy ze skórek jabłkowych. Produkty opracowane w ramach projektu zostały wytworzone w skali półprzemysłowej i są obecnie poddawane testom konsumenckim.

 

Dr Sylwia Skąpska (Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno – Spożywczego) podkreśliła, że obróbka termiczna wpływa często  negatywnie na cechy sensoryczne, takie jak barwa, smak i aromat soków. Z tego względu stale poszukiwane są innowacyjne metody utrwalania, zapewniające trwałość mikrobiologiczną i enzymatyczną produktu przy minimalnej obróbce termicznej. Zaprezentowała innowacyjne metody utrwalania soków. tj: wysokie ciśnienia hydrostatyczne, ogrzewanie mikrofalowe w przepływie, ogrzewanie omowe w przepływie, pulsacyjne pola elektryczne, ditlenku węgla pod wysokim ciśnieniem, również w stanie nadkrytycznym, ultradźwięki, kawitacja. Niekonwencjonalne metody różnią się zarówno pod względem skuteczności oddziaływania oddziaływania na drobnoustroje psujące i chorobotwórcze, stopnia inaktywacji enzymów, wpływu na zawartość termolabilnych składników prozdrowotnych, cechy sensoryczne i okres trwałości utrwalanego produktu. Różne są również koszty stosowania wymienionych technik i dostępność urządzeń w skali przemysłowej. Biorąc pod uwagę rosnące wymagania konsumentów odnośnie jakości żywieniowej i sensorycznej produktów spożywczych i związane z tym zapotrzebowanie na żywność niskoprzetworzoną, wykorzystanie innowacyjnych technik utrwalania wydaje się być ważnym czynnikiem konkurencyjności na rynku sokowniczym.

 

Dr Beata Piłat (Uniwersytet Warmińsko - Mazurski w Olsztynie) przedstawiła informacje dotyczące wartości odżywczej i przydatności owoców rokitnika do produkcji soków. W Katedrze Przetwórstwa i Chemii Surowców Roślinnych opracowano i wdrożono technologię produkcji syropów, nektarów i napojów rokitnikowych wzbogaconych w kwasy tłuszczowe omega-3,-6,-7. Zawarte w owocach rokitnika składniki o właściwościach prozdrowotnych tj. karotenoidy, tokoferole czy kwasy tłuszczowe zwłaszcza niezwykle rzadko spotykany w świecie roślinnym kwas tłuszczowy omega-7 (kwas palmitooleinowy) sprawiają, że nektary z dodatkiem soku z owoców rokitnika mogą stanowić doskonałe uzupełnienie codziennej diety. Owoce rokitnika zwyczajnego mogą stanowić cenny surowiec w branży sokowniczejo naukowo potwierdzonej wartości prozdrowotnej. Mogą one znacząco wpłynąć na atrakcyjność rynkową produktów, a tym samym na zachowania nabywcze konsumentów, zwłaszcza, że przy wyborze żywności kierują się coraz częsciej nie tylko ceną i marką, ale też i właściwościami prozdrowotnymi.

 

Z kolei dr Łukasz Skoczylas z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie zaproponował niekonwencjonalne surowce dla branży do których można zaliczyć trawę pszeniczną czy czarną rzodkiew. Za naturalną drogę do zdrowia można także uznać produkty uzyskiwane z surowców biofortyfikowanych w mikroelementy. Konsumenci przekonują się do niekonwencjonalnych soków ze względu na coraz powszechniejszą potrzebęprowadzenia zdrowego trybu życia. Soki te są niewątpliwie bogatym i łatwo dostępnym źródłem energii dla organizmu. Z drugiej strony zaś dr Skoczylas zauważył, że są ograniczenia i trudności związane z wykorzystaniem traw zbożowych czy surowców wzbogacanych na etapie ich uprawy do produkcji soków. Mogą one dotyczyć również akceptowalności sensorycznej otrzymanych soków.

                           

Po zakończonych sesjach plenarnych uczestnicy i goście Sympozjum mieli okazję do kontynuacji rozmów w kuluarach  podczas wspólnych kolacji z oprawą artystyczną – widowiska laserowo multimedialnego oraz występów tanecznych.

 

W trakcie sympozjum dostępne były do degustacji nowości sokownicze, dzięki sponsorom:
Fructa Napoje Sp. z o.o., Gomar Pińczów Sp. z o.o. Sp. k., Marwit Sp. z o.o., Sądecka Grupa Producentów Owoców i Warzyw „Owoc Łącki” Sp. z o.o. ,Słoneczna Tłocznia Sp. z o.o. S.K.A, Tymbark-MWS Sp. z o.o. S.K.A., Quick Fresh Sp. z o.o., Viands Sp. z o.o., oraz cydru z Warwin S.A.

Po zakończeniu sympozjum, KUPS przekazał niewykorzystane soki, nektary i napoje owocowe do pobliskich placówek opiekuńczo – wychowawczych Dom Dziecka „Jaś”, „Małgosia” i „Maciek”
w Przemyślu.

Już dziś organizatorzy zapraszają na kolejne coroczne sympozjum, które będzie okazją do ponownego spotkania przedstawicieli całej branży sokownicznej oraz przedyskutowania w trakcie oficjalnych obrad,  i kuluarowych rozmów, problemów jakie napotyka na swojej drodze. Będzie to także świetna okazja do podzielenia się sukcesami, których z pewnością nie zabraknie, oraz zastanowienia się nad wspólną strategią, aby tych sukcesów było jak najwięcej.