Kontrola przeprowadzona w I kwartale 2011 roku była kontrolą planową zgodną z rocznymi założeniami Inspekcji JHARS. Jednym z założeń tej kontroli było sprawdzenie jakości handlowej oferowanych do sprzedaży owoców południowych, takich jak: pomarańcze, mandarynki, cytryny czy kiwi. Mając na uwadze fakt, iż owoce południowe muszą przebyć długą drogę z krajów producenckich, inspektorzy szczególnie wnikliwie oceniali kontrolowane partie pod względem ich dojrzałości. W przypadku owoców cytrusowych badano procentową zawartość soku, zaś dla owoców kiwi zawartość cukrów. Ponadto skontrolowano liczne partie jabłek, winogron, pomidorów, papryki, ogórków oraz czosnku. W czerwcu bieżącego roku (II kwartał), w związku z niepokojącymi sygnałami na temat tak zwanej „epidemii E. coli” przeprowadzono doraźną kontrolę jakości handlowej świeżych warzyw, wprowadzanych do obrotu na rynku krajowym. Kontrola ta dotyczyła w szczególności warzyw sezonowych, takich jak: pomidory, ogórki, sałata, papryka, a inspektorzy zwracali szczególną uwagę, czy podczas sprzedaży tych produktów przedsiębiorcy podają informacje o kraju pochodzenia. Weryfikowano także prawdziwość tych informacji z dokumentacją posiadaną przez sprzedawcę.

Wyk. 1. Procent partii świeżych owoców i warzyw niespełniających wymagań jakości handlowej, w tym wymagań dotyczących znakowania w latach 2009-2011.

Zakres kontroli
    Powyższe kontrole przeprowadzono w 209 podmiotach gospodarczych posiadających siedziby na terenie całego kraju, w tym przede wszystkim w hipermarketach i supermarketach sieciowych (78% ogółu), w hurtowniach i centrach dystrybucyjnych (17% ogółu) oraz w sklepach detalicznych (5% ogółu). Łącznie skontrolowano 2390 partii świeżych owoców i warzyw. Wśród skontrolowanych partii 30% stanowiły świeże owoce i warzywa produkcji krajowej, zaś 70% produkty pochodzące z pozostałych krajów Unii Europejskiej (m.in. Hiszpanii, Włoch, Grecji, Holandii) oraz krajów trzecich (Chin, Maroka, RPA, Turcji).

Wczoraj i dziś
    Wymagań jakości handlowej, określonych w normach handlowych Unii Europejskiej, nie spełniało 427 partii świeżych owoców i warzyw, czyli 18% wszystkich skontrolowanych. Najwięcej nieprawidłowości, bo aż 16% dotyczyło znakowania tych produktów, natomiast pozostałych wymagań dotyczących jakości owoców i warzyw nie spełniało 4% kontrolowanych partii.
    Niewłaściwe oznakowanie oferowanych do sprzedaży świeżych owoców i warzyw najczęściej polegało na braku informacji o kraju pochodzenia produktów bądź na podaniu błędnych informacji o kraju pochodzenia, tj. na wywieszce przy produkcie podano kraj pochodzenia inny niż na opakowaniu czy w dokumentacji towarzyszącej lub więcej niż jeden kraj pochodzenia danej partii. Ponadto, w przypadku produktów, dla których istnieją szczegółowe wymagania dotyczące klasyfikacji (szczegółowe normy handlowe) – sprzedawcy nie podawali informacji o deklarowanej klasie bądź umieszczali klasę jakości wyższą niż faktyczna jakość produktów.
    Z kolei w przypadku produktów, dla których nie przewiduje się klasyfikacji, czyli tych objętych wymaganiami ogólnej normy handlowej, umieszczano bezpodstawnie informacje o klasie jakości. Takie praktyki mogą wprowadzać w błąd kupującego i sugerować, iż dany produkt jest wyższej jakości niż w rzeczywistości.
    Pozostałe nieprawidłowości ujawnione w toku kontroli dotyczyły wymagań minimalnych, wymagań deklarowanej klasy jakości, wielkości i prezentacji. Zakwestionowano 4% partii, które były niższej jakości niż deklarowana przez sprzedającego bądź nie spełniały wymagań minimalnych, tj. były uszkodzone, zwiędnięte, niecałe, z objawami zepsucia lub gnicia. Niektóre z partii zawierały owoce lub warzywa, które nie osiągnęły wielkości minimalnej bądź nie spełniały wymagań dotyczących jednolitości wielkości lub jednolitości odmianowej w opakowaniu. Warto podkreślić, iż tylko jedna ze skontrolowanych partii mandarynek nie spełniła wymagań dotyczących dojrzałości, tj. owoce w tej partii zawierały zbyt mało soku.

* * *

    Porównując wyniki kontroli przeprowadzonych w pierwszym półroczu 2011 roku do kontroli z lat ubiegłych warto podkreślić wyraźny spadek liczby nieprawidłowości. Można zaobserwować coraz wyższy poziom jakości handlowej świeżych owoców i warzyw oferowanych do sprzedaży na polskim rynku. Świadczy to o wzrastającej świadomości przedsiębiorców, co do obowiązku stosowania norm handlowych Unii Europejskiej oraz sprzedaży produktów spełniających wymagania jakościowe określone w tych normach.

Autor: Katarzyna Trojnar, Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

Artykuł został opublikowany w magazynie "Agro Przemysł" nr 5/2011

Źródło fot.: www.sxc.hu