Problematykę odpadów Polacy wymieniają jako jeden z czołowych problemów dotyczących ochrony środowiska. W ubiegłym roku odsetek osób deklarujących regularne segregowanie odpadów wyniósł 62 proc. Jednocześnie, według danych Eurostatu z 2017 roku, recykling odpadów komunalnych jest w Polsce na poziomie 34 proc., a średnia unijna to 44 proc. Jednak dane Eurostatu pokazują również, że w ostatnich kilkunastu latach Polska dokonała pod tym względem dużego postępu.

– Unia Europejskiej podjęła działania w zakresie wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Wskazano do spełnienia ambitne cele w zakresie odzysku i recyklingu odpadów. Pomimo że Polska w ostatniej dekadzie zrobiła ogromny postęp w rozwoju selektywnego zbierania odpadów, w tym recyklingu, to eksperci alarmują, że trudno będzie sprostać tym ambitnym planom – ocenia Katarzyna Błachowicz, członek zarządu Klastra Gospodarki Odpadowej i Recyklingu – Krajowego Klastra Kluczowego.

Do 2025 roku państwa członkowskie Wspólnoty będą musiały poddawać recyklingowi 55 proc. odpadów, do 2030 – 60 proc., a do 2035 r. – 65 proc. Zdaniem wiceministra środowiska Sławomira Mazurka, aby osiągnąć cel postawiony przez UE, istotne jest selektywne zbieranie odpadów „u źródła”, które również przełoży się na obniżenie opłat za ich odbiór i zagospodarowanie.

– Istotnym narzędziem, które ułatwi realizację unijnego zobowiązania, są ustanowione w 2017 r. jednolite standardy selektywnego zbierania odpadów komunalnych w całej Polsce z podziałem na: szkło, papier, metale i tworzywa sztuczne, w tym opakowania wielomateriałowe, oraz odpady ulegające biodegradacji – zaznacza Sławomir Mazurek, wiceminister środowiska.

– Ważna jest również metoda obliczania poziomów recyklingu. Dzięki przepisom wprowadzonym ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. możliwa jest zmiany metody obliczania osiąganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych na korzystniejszą. Do obliczeń włączony zostanie znacznie większy strumień odpadów komunalnych, które zostały faktycznie przekazane do ponownego użycia i recyklingu – podkreśla Mazurek.

Według Sławomira Mazurka cele na rok 2020 należy postrzegać, jako etap na drodze do osiągania celów perspektywicznych, datowanych na rok 2035. Celów o wiele bardziej ambitnych, bo zobowiązujących do osiągnięcia przez gminy 65% poziomu recyklingu odpadów komunalnych.

– Trzeba dążyć do ciągłego doskonalenia systemu, który pozwoli na osiągnięcie celów zarówno krótkoterminowych, jak i tych bardziej odległych – dodaje Mazurek.

Motywację mieszkańców do segregowania odpadów ma zwiększyć nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która weszła w życie 6 września. Wprowadza ona nowe zasady zróżnicowania stawek opłat za odpady zbierane w sposób selektywny i nieselektywny. Osoby, które segregują odpady zapłacą za ich zagospodarowanie co najmniej dwa razy mniej niż te, które nie realizują tego obowiązku. Nowela przewiduje także niższe opłaty za odbiór odpadów dla tych mieszkańców, którzy mają przydomowe kompostowniki i zagospodarowują w nich bioodpady. Ustawa ma też pozwolić gminom tworzyć punkty napraw sprzętów i miejsca, gdzie mieszkańcy będą mogli zostawić nadające się do użytku przedmioty.

To nie wszystko. Resort środowiska pracuje nad założeniami nowego modelu systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP), która uwzględnia wymagania tzw. pakietu odpadowego, czyli nowelizacji sześciu dyrektyw z zakresu odpadów.

– System powinien zachęcać producentów do takiego projektowania produktów i opakowań, aby zapobiegać powstawaniu nadmiernej masy odpadów oraz zwiększać ich przydatność do recyklingu. Wprowadzający produkty będą zobowiązani do pokrycia kosztów selektywnego zbierania, transportu i przetwarzania odpadów na poziomie wymaganym do osiągnięcia unijnych poziomów – wyjaśnia wiceminister środowiska Sławomir Mazurek.

– Kluczowe jest wprowadzenie efektywnego systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, tak by wspomagał rozwój nie tylko selektywne zbieranie, ale również recykling odpadów. Środki finansowe pochodzące od producentów powinny być przeznaczane również na stworzenie ekonomicznych instrumentów wspierających popyt na surowce z recyklingu – mówi Katarzyna Błachowicz.

Klaster Gospodarki Odpadowej i Recyklingu od lat proponuje rozwiązania dążące do poprawy uwarunkowań prawnych, organizacyjnych i finansowych, podkreślając specyfikę poszczególnych frakcji odpadów i znaczącą konkurencję na rynku o dostęp do dobrej jakości surowca z odpadów.

– Najtrudniejszym zadaniem, na jakie wskazują obecnie recyklerzy zrzeszeni w naszym Klastrze, jest, jak poradzić sobie z tworzywami – dodaje Błachowicz.

„Zrównoważona gospodarka odpadami – dla ludzi, zdrowia i środowiska” to temat przewodni tegorocznych 31. Międzynarodowych Targów Ochrony Środowiska POL-ECO SYSTEM. Na targach POL-ECO SYSTEM prezentowane są innowacyjne rozwiązania i technologie wspierające ochronę środowiska i branżę komunalną, a także maszyny będące przykładem implementacji najnowocześniejszych rozwiązań na grunt szeroko rozumianej ekologii. Ekspozycję targową tworzą firmy produkcyjne i usługowe z branży gospodarki odpadami, techniki komunalnej, recyklingu, energooszczędnych technologii, odnawialnych źródeł energii i gospodarki wodno-ściekowej.