Anita Wypchło-Zsirai, Regional Sales Manager w Evoqua Water Technologies, przedstawia zalety zastosowania ozonu jako dezynfektanta w przemyśle spożywczym

   Urządzenia wykorzystywane w produkcji żywności i napojów zwykle używają chlorowanej wody nie tylko do procedur automatycznego czyszczenia na miejscu (CIP), ale również do ręcznego mycia powierzchni roboczych, przenośników, podajników i innych elementów wyposażenia, które nie są objęte CIP. Ozon okazał się doskonałym środkiem dezynfekującym w obu zastosowaniach. Ozon rozpuszcza się w wodzie, tworząc wolny rodnik hydroksylowy, który jest bardzo silnym środkiem przeciwdrobnoustrojowym. Od ponad stu lat wykorzystywany jest do dezynfekcji wody pitnej, ale również nie jest nowością w przemyśle spożywczym. Badanie przeprowadzone przez Kim i wsp1. wykazało wpływ rozpuszczonego ozonu w reaktorze porcjowym na Listeria monocytogenes. Rozpuszczony ozon w dawce 0,4 i 0,8 mg/l inaktywował 4,6 i 5,7 log CFU/ml w ciągu 30 sekund. Późniejsze badania2 wykazały, że wyższe stężenia rozpuszczonego ozonu dały szybszą (niemal natychmiastową) inaktywację bakterii – inaktywacja zachodziła znacznie szybciej niż przy użyciu podchlorynu sodu. Ozon jest również bardzo skuteczny w usuwaniu biofilmu poprzez szybkie utlenianie zewnątrzkomórkowej substancji polimerowej (ang. EPS) w skład której zazwyczaj wchodzą polisacharydy, białka i glikolipidy nadające biofilmom ich przylegający charakter. Biofilm tworzy się na powierzchniach bardzo szybko, w ciągu kilku godzin wytwarza się zewnątrzkomórkowa substancja polimerowa, która czyni bakterie i inne żyjące w nim mikroorganizmy coraz bardziej odporne na środki dezynfekujące. Dlatego tak ważne jest stosowanie odpowiednich technologii do dezynfekcji. Główną zaletą ozonu dla przemysłu spożywczego jest to, że jedynym produktem reakcji rozpadu jest tlenu. Ozon nie pozostawia żadnych produktów ubocznych na dezynfekowanej powierzchni, dlatego też zyskuje coraz większe uznanie wśród producentów żywności ekologicznej, gdzie ograniczenie stosowania chemikaliów jest jednym z priorytetów.

   W przeszłości, generatory ozonu o zastosowaniach przemysłowych były asocjowane z dużymi i kosztownymi instalacjami; jednak z biegiem czasu, technologia zyskiwała coraz szersze uznanie i powiększała zakres możliwych zastosowań. Proces stał się bardziej przystępny pod względem użytkowania oraz kosztów instalacyjnych i eksploatacyjnych.
Z myślą o użytkownikach, Evoqua zawarła w swojej bogatej i sprawdzonej ofercie generatorów ozonu mały, przenośny system do dezynfekcji z serii PC. Urządzenie PC ma za zadanie natychmiastowe dostarczenie wody wysoko ozonowanej do dowolnego miejsca w fabryce żywności. Do uruchomienia wystarczy podłączyć urządzenie do źródła wody i energii. Cały system dezynfekcji zbudowany jest ze stali nierdzewnej i zawiera wbudowaną bezolejową sprężarkę powietrza, która dostarcza powietrze do koncentratora tlenu. Następnie, tlen przechodzi przez chłodzony powietrzem reaktor ozonowy z regulowaną mocą wyjściową. W etapie końcowym procesu ozon jest wtryskiwany i rozpuszczany w strumieniu wody dostarczanej przez zintegrowaną pompę wspomagającą. Ozonowana woda odprowadzana jest za pomocą podłączonego do urządzenia PC węża i układu dysz. Urządzenie zawiera także destruktor ozonu, aby zapewnić, że ozon w formie gazowej nie zostanie uwolniony do miejsca pracy.

   Niedawny incydent z udziałem Listerii monocytogenes w dużym zakładzie przetwórstwa spożywczego w Europie spowodował telefon alarmowy do firmy Evoqua z prośbą o pomoc. Evoqua zdołała w bardzo krótkim czasie dostarczyć system dezynfekcji serii PC. Przed zakupieniem generatora ozonu, dezynfekcja w zakładzie była przeprowadzana przy użyciu chemikaliów. Metoda ta nie była do końca efektywna, ponieważ nie wszystkie bakterie były dezaktywowane. Od czasu wprowadzenia ozonu nie wykryto żadnej bakterii Listeria monocytogenes. Zastosowanie ozonu sprawiło, że bezpieczeństwo żywności drastycznie wzrosło, a marka oraz reputacja firmy jest chroniona. Zastosowanie dezynfekcji ozonem przy użyciu generatora PC uczyniło proces chemicznie wolnym, bezpieczniejszym oraz bardziej ekonomicznym niż podczas używania chemikaliów. Pracownicy zyskali bezpieczniejsze środowisko pracy, ponieważ ozon usunął śliską warstwę biologiczną z podłogi. Poprawił się również komfort pracy dzięki zniwelowaniu zapachów w fabryce.

   Doświadczenie to jest poparte badaniami podjętymi przez Norweski Instytut Badań Wody (NIVA). Podczas badań laboratoryjnych wyhodowano biofilm z Listerią monocytogenes na powierzchniach plastikowych i stalowych. Powierzchnie z biofilmem następnie wystawiono na działanie ozonowanej wody albo przez zanurzenie, albo przez spłukanie. Po obróbce ozonowaną wodą nie znaleziono żywych bakterii Listeria monocytogenes.

   Mobilny generator ozonu, stworzony głównie do mycia ręcznego, jest tylko jednym z wielu systemów ozonowania w ofercie Evoqua. Stacjonarne, przemysłowe systemy ozonowania Evoqua można łatwo zintegrować z systemami CIP i systemami wody produktowej. Wiele badań sugeruje, że woda ozonowana jest bardzo skuteczna w niszczeniu większości bakterii i wirusów. Krótko mówiąc, ozon jest doskonałą alternatywą, szczególnie tam, gdzie istnieją dowody na bakteryjną odporność na podchloryn sodu, ponieważ może być łatwo stosowany na sprzęcie i powierzchniach roboczych we wszystkich sektorach przetwórstwa żywności i produkcji napojów, począwszy od mycia i pakowania warzyw i owoców, po wypieki, browarnictwo, winifikację i produkcję napoi bezalkoholowych.

 1. Kim J G et al Application of ozone for enhancing the microbiological safety and quality of foods: a review J Food Prod. 1999 Sep;62(9):1071-87.

2. Kim JG, Yousef AE.. Inactivation kinetics of foodborne spoilage and pathogenic bacteria by ozone. J Food Sci 2000 65:521-528.

„Dowiedz się więcej o produktach do dezynfekcji wody oferowanych przez Evoqua Water Technologies: https://www.evoqua.com/en-GB/evoqua/products--services/disinfection-systems/”