W stosowanych rozwiązaniach równocześnie uwzględnić należy wymagania z zakresu bezpieczeństwa i higieny. Jako szczególnie istotną traktować należy możliwość zastosowania środków bezpieczeństwa wykorzystujących najnowsze osiągnięcia techniki przedstawione w normach zharmonizowanych. Pozwala to na uzyskanie zgodności w zakresie konstrukcji urządzenia.

Wymagania zasadnicze z zakresu bezpieczeństwa maszyn i urządzeń technicznych, określające zakres zgodności, wskazane zostały w wymaganiach dyrektywy 2006/42/WE [3]. Do prawa polskiego dyrektywa wprowadzona została Ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności [7] oraz Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn [6]. W praktyce w konstrukcji maszyn i urządzeń technicznych uwzględnić należy również wymagania innych dyrektyw Nowego Podejścia zawierających kryteria projektowania nie ujęte w dyrektywie 2006/42/WE. Przykłady tych dyrektyw zamieszczono w tab. 1.

Sposób realizacji wymagań uwzględniać musi zapewnienie:
- minimalizacji ryzyka związanego z występującymi zagrożeniami dla bezpieczeństwa i higieny użytkowników urządzeń technicznych,
- minimalizacji ryzyka związanego z występującymi zagrożeniami higienicznymi istotnymi dla konsumentów.

Użytkownicy maszyn (adresaci procesu projektowania)

Podejmowane w oparciu o zapisy dyrektywy działania wynikają z traktowania dużej liczby wypadków powodowanych przez użytkowników maszyn jako istotnego problemu społecznego. Uznano, że koszty zdarzeń można zmniejszyć poprzez projektowanie i wykonywanie maszyn bezpiecznych z samego założenia, a następnie ich właściwą instalację i konserwację. Ponadto jako ważne traktować należy ustawowy obowiązek zapewnienia ochrony zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, szczególnie pracowników i konsumentów. Warunkiem wprowadzenia urządzenia do użytkowania jest (art. 5 [7]):
- wypełnienie obowiązków wynikających z wymagań zasadniczych w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, potwierdzone przeprowadzoną oceną zgodności,
- zapewnienie dostępności do dokumentacji technicznej,
- dostarczenie użytkownikowi wszystkich wymaganych informacji oraz niezbędnych instrukcji,
- sporządzenie i dołączenie do maszyny deklaracji zgodności WE oraz naniesienie oznakowania CE.

Wypełnienie powyższych obowiązków jest zadaniem producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela. Są nimi objęte maszyny i urządzenia wprowadzane po raz pierwszy do eksploatacji na terenie Polski po 1 maja 2004 r.

Wymagania zasadnicze dotyczące maszyn i urządzeń technicznych ujęte zostały w postaci zasadniczych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa. Podstawową grupę wymagań stanowią zasady odnoszące się do wszystkich maszyn. Dotyczą one stosowania zasad bezpieczeństwa kompleksowego, sposobu oświetlenia miejsc pracy przy maszynie, stosowania rozwiązań konstrukcyjnych ułatwiających obsługę i konserwację, wymagań ergonomii oraz wymagań stawianych układom sterowania, w tym ich bezpieczeństwu i niezawodności, zasad uruchamiania i zatrzymywania oraz postępowania w przypadku zaniku energii zasilającej. Wymaganiami objęto zasady ochrony przed zagrożeniami mechanicznymi i innymi oraz właściwości osłon, urządzeń i elementów zabezpieczających. Szczególna grupa wymagań dotyczy zasad eksploatacji urządzeń oraz zakresu informacji przekazywanych w instrukcji i opisie maszyny.

Cały artykuł został opublikowany w nr 3/2014 magazynu "Agro Przemysł"
Fot.: www.freeimages.com