Wyniki badania przeprowadzonego przez czołowego producenta zrównoważonych opakowań, firmę DS Smith, pokazują, że statystyczny Polak zużywa co roku 286 plastikowych butelek, 112 kubków do kawy i zjada 169 paczek chipsów. Wyrzuca również 378 opakowań po przekąskach (batonach, wafelkach itp.), 209 puszek po napojach i 297 kartonów lub paczek z papieru.
Badanie pokazało, że rośnie nie tylko ilość zużytych opakowań po żywności i napojach – łącznie w Polsce każdego roku wyrzuca się także 266 milionów butelek po środkach czystości i 304 miliony butelek po szamponach.

Z danych wynika również, że dla ponad 69% Polaków nie jest jasne, co może, a co nie może być poddane recyklingowi. Statystyczny Polak przyznaje się bowiem do wyrzucania ponad 34% surowców wtórnych do odpadów zmieszanych, co może kosztować polską gospodarkę ponad 99 mln euro (ok. 447,88 mln zł) rocznie.

Dostrzegając te wątpliwości, DS Smith ogłasza swoje Zasady projektowania w obiegu zamkniętym (Circular Design Principles). Mają one wspierać firmy w projektowaniu opakowań swoich produktów z uwzględnieniem możliwości ponownego użycia i recyklingu, tak aby ich klienci mogli łatwiej stać się częścią gospodarki o obiegu zamkniętym. Zasady zostały opracowane we współpracy z Fundacją Ellen MacArthur, działającą na rzecz upowszechniania gospodarki o obiegu zamkniętym.

Ostrożna segregacja (Risk-averse recycling)
Dane uzyskane w badaniu pokazują, że gdy nie ma pewności, czy dany odpad opakowaniowy może zostać poddany recyklingowi, prawie 59% Polaków zachowuje się asekuracyjnie i wrzuca materiał do kosza na odpady zmieszane.
Łącznie ponad 68% Polaków przyznało, że wyrzuciło do kosza na śmieci rzeczy, które ich zdaniem mogły być poddane recyklingowi, a ponad 24% z nich stwierdziło, że zrobiło to z powodu niejasnych informacji zamieszczonych na etykiecie na opakowaniu.
Eksperci DS Smith określili takie osoby jako „ostrożnych segregujących” (ang. risk-averse recyclers) i podkreślili, że ich dążenie, aby nie zanieczyszczać odpadów przeznaczonych do przetworzenia, może prowadzić do tego, że co roku 1,5 miliona ton materiałów nadających się do recyklingu może trafiać na wysypiska śmieci.

– Niezaprzeczalne jest, że społeczeństwa chcą pomagać w walce z kryzysem klimatycznym. Nadal jednak wiele opakowań nie nadaje się do recyklingu, a ludzie są zdezorientowani, nie wiedząc, do jakiego pojemnika ma trafić dane opakowanie – powiedział Paweł Mazanka, Kierownik Działu Innowacji i Rozwoju Produktu DS Smith Polska.

– Proponujemy nasze Zasady projektowania w obiegu zamkniętym, aby pomóc firmom rozwijać się w taki sposób, by mogły sprostać potrzebom społeczeństwa. Wprowadzając ten zestaw zasad, możemy projektować opakowania nadające się do recyklingu, minimalizując jednocześnie ilość odpadów i zanieczyszczeń. Pozwoli to również producentom tworzyć opakowania dostosowane do potrzeb gospodarki o obiegu zamkniętym i ułatwi oznaczanie opakowań, aby pomóc konsumentom w efektywniejszym segregowaniu śmieci – dodał Paweł Mazanka.

Życzeniowi segregujący
Na drugim końcu skali znajdują się tzw. życzeniowi segregujący (ang. wish-cyclers): 21% osób, które, nie wiedząc, czy pudełka, butelki i pojemniki mogą zostać poddane recyklingowi, wrzucają je do kosza na odpady segregowane i liczą, że dokonali trafnego wyboru.
Ponad 46% badanych przyznało, że wrzuca do kosza na odpady z przeznaczeniem do segregacji materiały, które nie nadają się do recyklingu. Ponad 53% spośród nich stwierdziło, że robią tak dlatego, że nie wiedzą, dokąd powinny one trafić. Natomiast 21% liczy na to, że opakowanie otrzyma swoją drugą szansę i to podmioty zajmujące się recyklingiem wrzucą je do właściwego kosza.

41% ankietowanych przyznało się do wrzucenia do pojemników na odpady segregowane opakowania nadal zawierającego żywność i napoje, co powoduje zanieczyszczenie materiałów.

Niektóre z tych zachowań mogą wynikać z lenistwa: 11% osób umieściło odpady zmieszane w koszu na surowce wtórne, ponieważ było to łatwiejsze, a ponad jedna czwarta (29%) zrobiła to, ponieważ nie zwracała uwagi, gdzie wyrzuca opakowania. Ponadto około jedna piąta Polaków (19%) przyznała, że nigdy nie sprawdza etykiet przed włożeniem danego przedmiotu do odpowiedniego pojemnika do segregacji odpadów lub robi to rzadko.

Brak jasności
Oczywiste jest jednak, że zarówno życzeniowi segregujący, jak i ostrożni segregujący wskazują na te same podstawowe problemy – niejasne zasady recyklingu i niejasne informacje na opakowaniach dotyczące sposobu recyklingu.
Ponad połowa wszystkich ankietowanych uważa, że informacje dotyczące recyklingu na etykietach na opakowaniach są niejasne (54%), a prawie 24% stwierdziło, że im takich informacji zabrakło. Ponadto ponad 11% respondentów nie ma pewności co do przepisów dotyczących recyklingu w swoim miejscu zamieszkania, a 27% przyznało, że nie wie, do którego pojemnika na śmieci należy wyrzucać odpady opakowaniowe.

Oprócz wyjaśniania kwestii związanych z recyklingiem DS Smith opracował Zasady projektowania w obiegu zamkniętym w celu zmniejszenia ilości powstawania odpadów i zanieczyszczeń, wydłużenia cyklu życia produktów i materiałów oraz regeneracji ekosystemów. Model gospodarki o obiegu zamkniętym jest korzystny dla środowiska naturalnego i może być istotnym czynnikiem przewagi konkurencyjnej w branży opakowaniowej.

Pięć Zasad projektowania w obiegu zamkniętym (Circular Design Principles) według DS Smith:
1.    Chronimy marki i produkty. Projektanci muszą zawsze dbać o to, aby opakowanie skutecznie chroniło produkt, dla którego zostało zaprojektowane. Produkty uszkodzone z powodu złego opakowania mają wpływ na gospodarkę i środowisko naturalne.
2.    Zużywamy nie więcej materiałów niż jest to konieczne. Zoptymalizowane wykorzystanie materiałów opakowaniowych oszczędza zasoby i zmniejsza ilość odpadów.
3.    Projektujemy pod kątem wydajności cyklu dostaw. Nasi projektanci pomagają zwiększyć wydajność dzięki zmianie ułożenia produktów w kartonach tak, by można było efektywniej wykorzystywać przestrzeń w pojazdach dostawczych.
4.    Utrzymujemy materiały opakowaniowe w użyciu. Eliminujemy odpady, utrzymując produkty opakowaniowe w użyciu tak długo, jak to możliwe. Recykling w pętli zamkniętej może zostać przeprowadzony dla klientów w ciągu 14 dni dzięki wykorzystaniu zużytych odpadów opakowaniowych do wytworzenia nowych produktów.
5.    Znajdujemy lepszy sposób. Dopingujemy naszych projektantów do kwestionowania status quo i wspierania klientów w przechodzeniu na model gospodarki o obiegu zamkniętym.

Ogłoszenie zasad odbędzie się w ramach specjalnego wydarzenia na żywo z udziałem gości z Fundacji Ellen MacArthur, zespołu projektowego DS Smith oraz ekspertów z różnych dziedzin gospodarki o obiegu zamkniętym. W celu rejestracji na wydarzenie prosimy o kontakt.