Dwuwymiarowe kody QR (Quick Response – szybka odpowiedź) zostały wynalezione przez japońską firmę Denso Wave w 1994 roku. Stworzono je z myślą o śledzeniu procesów produkcji samochodów [1]. Umożliwiają one zakodowanie: znaków numerycznych, czyli cyfr od 0 do 9; danych alfanumerycznych, czyli 10 cyfr, liter łacińskiego alfabetu A-Z i dziewięciu innych znaków: spacji , $ % * + _ . / [2]. Istnieją dwie wersje kodu: oryginalna (Model 1) i rozszerzona (Model 2).

W tym nieładzie jest porządek

Kwadratowy, na pozór niepoukładany wzór ma ściśle określoną budowę. To zawsze kwadrat wypełniony jasnymi i ciemnymi elementami tzw. modułami. W ich układzie zaszyfrowane są znaki oraz informacje niezbędne do prawidłowego zeskanowania kodu. QR może mieć 40 różnych wielkości. Wersja 1 ma rozmiar 21x21 modułów, a wersja 40 – 177x177 modułów [2].

Dzięki zastosowanej korekcji błędów możliwe jest zeskanowanie informacji nawet wtedy, kiedy kod został zniszczony lub jest częściowo nieczytelny. Rozróżnia się cztery typu korekty oznaczone literami: L, M, Q i H. Pozwalają one na prawidłowe odczytanie informacji po uszkodzeniu odpowiednio 7, 15, 25 i 30 procent kodu [3].

Wraz ze wzrostem stopnia korekty maleje ilość danych jaką można zapisać w danym kodzie. W wersji 40 kodu QR przy zastosowaniu korekcji L można zapisać 4296 znaków alfanumerycznych. Zastosowanie korekcji H zmniejsza tę liczbę do zaledwie 1852 znaków [3].

FOT. 1  TYLKO NAZWA I KOD...

Przykładowe zastosowania na opakowaniach

Adres www

Najczęściej w kodzie QR zaszyfrowany jest adres witryny internetowej. Może to być strona firmowa producenta pokazująca pozostałe jego produkty lub konkretna podstrona zawierająca szczegółowe informacje dotyczące produktu, z którego został zeskanowany kod (fot. 1).

Facebook

W dobie rosnącej popularności portali społecznościowych praktycznie każda firma czy marka posiada swój profil, który pozwala na łatwy i szybki kontakt z potencjalnymi klientami. W kodzie QR można zapisać bezpośredni adres profilu, który otworzy się w aplikacji mobilnej portalu (fot. 2). Zeskanowanie kodu jest o wiele wygodniejsze niż spełnienie często widywanego wezwania „znajdź nas na facebooku”.

FOT. 2 ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKu…

…lub zeskanuj kod i od razu kliknij „lubię to”

 

Rozrywka

Link do gry online lub taki, który umożliwi pobranie konkretnej aplikacji czy gry na telefon. Rozwiązanie skierowane głównie do najmłodszych, ale też trochę starszych użytkowników (fot. 3).

FOT. 3 ROZRYWKA

Po zeskanowaniu kodu z opakowania można uzyskać np. dostęp do gier dla dzieci

Tekst

W kodzie można ukryć zwykły tekst i zawrzeć w nim dowolne treści np. dodatkowe informacje dotyczące składu produktu, czy jego stosowania. Rozwiązanie to nie wymaga połączenia z Internetem telefonu używanego do skanowania kodu.

Numer telefonu

Za pomocą kodu QR, w którym zapisany jest numer telefonu może być automatycznie wywoływane połączenie z tym numerem. W ten sposób zapisać można np. numer infolinii, po połączeniu z którą klient ma możliwość podzielenia się swoimi uwagami o produkcie.

E-mail i sms

Zeskanowanie kodu może skutkować, po potwierdzeniu, wysłaniem smsa na wskazany numer lub wiadomości e-mail na konkretny adres poczty elektronicznej. Funkcja ta jest przydatna np. w organizacji konkursów (Fot. 4), których uczestnicy wysyłają smsy na numery specjalne.

Inne

W Quick Response można zapisać również dane geolokalizacyjne, wizytówkę z wszystkimi danymi kontaktowymi, informacje dotyczące jakiegoś wydarzenia oraz dane umożliwiające zalogowanie się do sieci Wi-Fi.

Rozwiązanie z przyszłością ?

Kody QR mają wiele zalet, do których można zaliczyć m.in. [4]:

- dużą pojemność zakodowanych w nich danych (w przypadku największej wersji jest to 4296 znaków alfanumerycznych),

- odporność na uszkodzenia związana z zastosowanym stopniem korekcji,

- dużą prędkość odczytu kodu,

- wielokierunkowość odczytu dzięki specjalnym, pozycjonującym wzorom w narożnikach,

- małą wielkość kodu w stosunku do standardowego, jednokierunkowego kodu kreskowego,

- rosnącą popularność związaną z coraz bardziej powszechnym użyciem smartfonów.

W Polsce świadomość w zakresie technologii QR jest nadal na niskim poziomie, ale nie zniechęca to producentów do korzystania z niej i umieszczania kodów na opakowaniach. Czy rozwiązanie to ma przyszłość? Czy zanim dobrze przyjmie się nie zostanie wyparte przez inne, bardziej rozwinięte i wygodniejsze w użyciu technologie związane np. z rozpoznawaniem obrazu? Być może już niedługo będzie wystarczyło zrobienie zdjęcia produktu, a uzyskane w ten sposób informacje będą dodatkowo spersonalizowane pod kątem naszych indywidualnych upodobań.

 

[1] Gąsiorek M., „Kody jak z obrazka, czyli: jak nauczyć maszynę czytać?”, Teksty Konferencji MathPAD 2012, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń, 22-25 sierpnia 2012.

[2] Hałas E. (red.), „Kody kreskowe – rodzaje standardy sprzęt zastosowania”, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań, 2000.

[3] „Wszystko o kodach QR”, Komputer Świat, nr 12/2011.

[4] Brzozowska-Woś M.: "Quick Response Code w komunikacji marketingowej". /w:/ Gospodarka elektroniczna. Wyzwania rozwojowe, tom II, Red. Nauk. H. Babis, M. Czaplewski, (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Nr 703, Ekonomiczne problemy usług nr 88, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, 2012.

Fot. Adam Wita