Czarny bez (Sambucus nigra) należy do rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae), to krzew porastający przydroża i nieużytki w całej Europie a także w południowo-zachodniej Azji. Często uważa się go za roślinę mało ciekawą, niegodną uwagi, z powodu mało ciekawych liści, brązowo-szarej głęboko spękanej korzy. Szkoda, gdyż czarny bez może znaleźć zastosowanie w ogrodzie jako roślina ozdobna zwłaszcza odmiany ozdobne oraz na plantacjach jako źródło kwiatów, liści i owoców o cennych właściwościach gospodarczych i prozdrowotnych.

Inne nazwy bzu czarnego to: bez apteczny, bez biały, bez lekarski, bzina, bzowina, holunder, hyczka, kyćka. Czarny bez należy do z najstarszych roślin leczniczych. Już w starożytności uważano go za drzewo życia i zajmował ważne miejsce w ogrodzie.

Czarny bez w Polsce

W Polsce występują trzy gatunki z rodzaju Sambucus: bez koralowy (S. racemosa) krzew o trujących koralowoczerwonych owocach, bez hebd (S. ebulus) bylina o niezdrewniałych pędach i czarnych niejadalnych owocach oraz bez czarny (S. nigra) krzew o czarnych jadalnych owocach. Czarny bez w formie dzikiej występuje na terenie całego kraju, natomiast nie ma plantacji tych owoców [Seneta i Dolatowski 2007].

W środowisku naturalnym krzewy czarnego bzu porastają miejsca wilgotne na glebach zasobnych w azot. Takie preferencje powodują, że czarny bez znalazł zastosowanie jako roślina wskaźnikowa, która swoją obecnością potwierdza dużą zawartość związków azotowych w glebie.

W warunkach naturalnych czarny bez przyjmuje formę rozłożystego krzewu osiągającego wysokość nawet ponad 5 metrów, z tego względu bardziej przypomina niskie drzewo o wielu pniach. Jest to krzew o wysokiej plenności, rodzący czarne, czarnofioletowe lub ciemnogranatowe połyskujące pestkowce.

Cały artykuł został opublikowany w numerze 2/2016 magazynu "Kierunek Spożywczy"