Kultura eksploatacyjna jest elementem zarządzania eksploatacją i utrzymaniem ruchu, pełni rolę humanizującą i ma wpływ na takie cechy, jak:

• jakość realizowanych prac eksploatacyjnych,
• efektywność działań użytkowników i pracowników obsługi technicznej,
• bezpieczeństwo techniczne w odniesieniu do pracowników, jak również maszyn i urządzeń.

Pomimo dużego wpływu na kluczowe cechy eksploatacyjne, często jest marginalizowana. Powodem marginalizacji jest jej nietechniczny i wieloaspektowy charakter, której źródeł należy szukać w różnych, często w niezbyt widoczny sposób powiązanych dziedzinach. W związku z tym autor podjął próbę usystematyzowania kluczowych pojęć kultury, które wpływają w sposób znaczący na eksploatowanie obiektów technicznych (realizację procesów eksploatacyjnych) i funkcjonowanie służb utrzymania ruchu w przedsiębiorstwach przemysłowych.

Czym jest kultura organizacji?

Kultura organizacji przemysłowej stanowi przedmiot badań w różnych obszarach, między innymi takich, jak: antropologia, socjologia czy psychologia. Według ^[1] kultura organizacji to zestaw wartości, które pomagają jej członkom zrozumieć, za czym organizacja się opowiada, jak pracuje, co uważa za ważne. Zgodnie z ^[2] działania organizacji utożsamiane przez jej kulturę wynikają z norm zachowań wyrażających określone ideologie, mity, obrzędy wartości i wierzenia. W socjologii i psychologii kultura obejmuje normy i wartości wyznaczające specyficzny sposób zachowania się uczestników danej organizacji, różniące tę organizację od innych ^[12]. W ujęciu proponowanym w pracach z dziedziny organizacji i zarządzania, proponuje się wartościowanie kultury w aspekcie różnych kryteriów, m.in. przyjętych wzorów kulturowych warunkujących sprawne funkcjonowanie organizacji czy stopnia, w jakim hierarchia formalnych celów odzwierciedla się w świadomości i w działaniu pracowników.

Jednym z najbardziej znanych sposobów obrazujących elementy wchodzące w skład kultury organizacji jest model Scheina ^[11]. Zgodnie z tym modelem, kultura stanowi hierarchiczny układ składający się z poziomów wyodrębnionych ze względu na ich trwałość i widoczność (rys. 1).

Model ten wyglądem przypomina górę lodową, składającą się z trzech poziomów:

• najbardziej widocznych artefaktów, najczęściej obejmujących artefakty językowe (język, mity, legendy), behawioralne (ceremonie, zwyczaje) i fizyczne (technologie, przedmioty materialne),
• częściowo rozpoznawanych norm i wartości, w postaci deklarowanej i przestrzeganej,
• raczej całkowicie nieuświadamianych podstawowych założeń kulturowych będących fundamentem wynikającym z takich cech jak: natura człowieka i otoczenia, relacje międzyludzkie, charakter organizacji, relacje organizacji z otoczeniem.

Cały artykuł został opublikowany w nr 2/2017 kwartalnika "Kierunek spożywczy''.